2. Abdülhamid’in yönetim döneminde, 1876-1909 yılları arasında Doğu Anadolu’nun Bitlis Vilayeti'nde gerçekleşen önemli değişimler üzerine kapsamlı bir çalışma yapıldı. Çalışma, Bitlis'in idarî yapısındaki dönüşümler, bölgede yaşanan siyasi ve etnik olaylar, demografik değişimler ve eğitim yatırımlarını detaylandırıyor.
Vilayet Olma Süreci, Yöneticiler ve Reformlar
İlk bölümde, Bitlis'in idarî yapısındaki değişiklikler ele alınarak, özellikle 1879 yılında vilayet olma süreci ve bu sürecin etkileri incelenmiştir. Ayrıca, dönemin valileri ve belediye başkanları gibi yöneticilerle ilgili bilgi verilmiş, adlî yapı ve mahkemelerdeki reformlar da ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bitlis'teki telgraf ve posta teşkilatının şehir hayatındaki etkileri ve vakıf müesseselerinin rolü de bu bölümde ele alınmıştır.
İkinci bölümde, Bitlis’in nüfus yapısındaki değişiklikler, aşiretler, asayiş olayları ve Ermeni olayları gibi toplumsal dinamikler incelenmiştir. Ayrıca, doğal afetler ve göçebe aşiretlerin iskânı konularına da yer verilmiştir.
Son bölümde ise eğitim konusuna odaklanılmıştır. Bitlis'teki mevcut eğitim kurumları, yeni açılan okullar, vilayet maarif teşkilatı, öğretmen maaşları ve eğitim için aktarılan ödenekler detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
