Türkünün Hikayesi
Bitlis’te beş minare türküsünün hikayesi, 1916 yılında Rus işgali sırasında yaşanmıştır. Ruslar, Bitlis’i işgal ettikten sonra şehri yakıp yıkmış, halkı katletmiş ve esir almıştır. Şehirde canlı kalabilenler ise dağlara kaçmıştır. Savaş sona erdikten sonra dağlardan dönenler, Bitlis’in harabe halini görünce büyük bir üzüntüye kapılmıştır. Şehirde yaşama dair hiçbir iz kalmamış, sadece beş tane minare ayakta durmuştur. Bu minareler, Bitlis’in direnişini ve inancını simgelemiştir.
Türkünün sözleri ise şöyledir:
Bitlis’te beş minare (beri gel oğlan beri gel)
Yüreğim dolu yare (beri gel canan beri gel)
İsterem yanan gelem (beri gel oğlan beri gel)
Cebimde yok beş pare (beri gel canan beri gel)
Tüfeğim dolu saçma (beri gel oğlan beri gel)
Güzelim benden kaçma (beri gel canan beri gel)
Doksan dokuz yaram var (beri gel oğlan beri gel)
Bir yara da sen açma (beri gel canan beri gel)
Türküde geçen “beri gel” nakaratı ise,
hem sevgiliye hem de şehre duyulan özlemi ifade eder.
Minarelerin Kimliği
Bitlis’te beş minare türküsünde bahsedilen minarelerin kimlikleri ise şöyledir:
Şerefiye Camii:
16. yüzyılın sonlarında Bitlis hanlarından 6. Şerefhan tarafından yaptırılmıştır. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir ve kare planlıdır. Giriş kapısı üzerinde geometrik ve bitkisel motiflerle süslü bir kitabe bulunmaktadır.
Ulu Camii:
12. yüzyılın başlarında Selçuklu Sultanı Melikşah tarafından yaptırılmıştır. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir ve dikdörtgen planlıdır. Giriş kapısı üzerinde geometrik ve bitkisel motiflerle süslü bir kitabe bulunmaktadır.
Meydan Camii:
13. yüzyılın sonlarında İlhanlılar döneminde yaptırılmıştır. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir ve dikdörtgen planlıdır. Giriş kapısı üzerinde geometrik ve bitkisel motiflerle süslü bir kitabe bulunmaktadır.
Gökmeydan Camii:
14. yüzyılın başlarında İlhanlılar döneminde yaptırılmıştır. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir ve dikdörtgen planlıdır. Giriş kapısı üzerinde geometrik ve bitkisel motiflerle süslü bir kitabe bulunmaktadır.
Kazım Dirik Camii:
1924 yılında Bitlis Valisi General Kazım Dirik tarafından yaptırılmıştır. Betonarme malzeme ile inşa edilmiştir ve kare planlıdır. Giriş kapısı üzerinde geometrik ve bitkisel motiflerle süslü bir kitabe bulunmaktadır.
Bitlis’te beş minare türküsünde bahsedilen beşinci minare, Kazım Dirik Camii’nin minaresidir. Bu minare, türküden sonra yapılmıştır. Türküde geçen beş minare, aslında Bitlis’te işgal öncesi ayakta kalan dört minaredir. Bu minareler, Bitlis’in tarihi ve kültürel değerlerini göstermektedir.
