Türkiye’nin domates üretiminde önemli bir yeri olan Bitlis’in Ahlat ilçesi, domatesin memleketi olarak da bilinmektedir.
Ahlat’ta Domates Yetiştiriciliğinin Tarihi
Ahlat’ta domates yetiştiriciliğinin tarihi, 19. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Ahlat, o dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırları içinde yer almaktaydı. Ahlat’ın Van Gölü kıyısındaki verimli toprakları, domates yetiştirmek için uygun bir ortam sağlamaktaydı. Ahlatlı çiftçiler, domates tohumlarını İstanbul’dan getirerek ilçede domates ekimine başladılar. Ahlat’ta yetişen domatesler, hem yerel hem de ulusal pazarlarda talep görmeye başladı. Ahlat domatesi, özellikle tatlı ve sulu olmasıyla ünlüydü.
Ahlat’ta Domates Yetiştiriciliğinin Özellikleri
Ahlat’ta domates yetiştiriciliğinin özellikleri, ilçenin iklimi, coğrafyası ve su kaynaklarına bağlı olarak belirlenmektedir. Ahlat, karasal iklimin etkisi altında olup, kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları ise sıcak ve kurak geçmektedir. Ahlat’ın rakımı 1.703 metredir. Ahlat’ta domates yetiştiriciliği için en uygun dönem Mayıs-Eylül ayları arasıdır. Ahlat’ta domates ekimi genellikle Van Gölü’nün kuzeybatısında yer alan Tatvan ile Ahlat ilçeleri arasındaki bölgede yapılır. Bu bölge, Van Gölü’nün nemli etkisi ve bol su kaynakları sayesinde domates için ideal bir alandır. Ahlat’ta yetişen domateslerin çeşitleri arasında en çok bilinenleri şunlardır:
- Tatvan-1: Tatvan Ziraat Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen bir çeşittir. Yüksek verimli, hastalıklara dayanıklı ve lezzetli bir domatestir.
- Tatvan-2: Tatvan-1’in geliştirilmiş bir versiyonudur. Daha iri ve daha tatlı bir domatestir.
- Tatvan-3: Tatvan-2’nin geliştirilmiş bir versiyonudur. Daha uzun raf ömrüne sahip bir domatestir.
- Tatvan-4: Tatvan-3’ün geliştirilmiş bir versiyonudur. Daha sert ve daha dayanıklı bir domatestir.
- Tatvan-5: Tatvan-4’ün geliştirilmiş bir versiyonudur. Daha parlak ve daha çekici bir domatestir.
Ahlat’ta Domates Yetiştiriciliğinin Ekonomik Önemi
Ahlat’ta domates yetiştiriciliğinin ekonomik önemi, ilçenin tarım sektöründe önemli bir gelir kaynağı olmasıdır. Ahlat’ta yaklaşık 10 bin dekar alanda domates ekimi yapılmakta olup, yıllık ortalama 50 bin ton domates üretimi gerçekleştirilmektedir. Ahlat’ta üretilen domateslerin büyük bir kısmı ilçede kurulan domates salçası fabrikalarında işlenerek salça, sos, ketçap ve turşu gibi ürünlere dönüştürülmektedir. Ahlat’ta domates ürünleri hem yurt içi hem de yurt dışı pazarlarda satılmaktadır. Ahlat’ta domates yetiştiriciliği, ilçenin ekonomisine ve kalkınmasına katkı sağlamaktadır.