Kommagene Krallığı: Antik Bir Greko-Pers İmparatorluğunun Tarihi

Kommagene Krallığı, M.Ö. 163 ile M.S. 72 yılları arasında varlık gösteren Greko-Pers bir krallıktır.

İranlı Orontid Hanedanı'nın Helenleşmiş bir kolu tarafından yönetilmiştir ve bu krallık, Partlar, Ermeniler ve Romalılar arasında tampon bir ülke olarak çok kültürlü bir devlet olmuştur.

Tarih M.Ö. 5000 ile M.Ö. 3000 yılları arasındaki Kalkolitik Dönem'in erken döneminde, Samsat'ta ortaya çıkan Halaf kültürü, bölgenin tarih öncesi geçmişini işaret eder. Samsat, Halaf kültürünün etkisiyle sosyal hayata başladığı düşünülen bir yerdir.

Bölge, Sümer kaynaklarında adının geçtiği ve Luvilerin yaşadığı yer olarak bilinir. Hititler ve Luviler gibi kavimler bu bölgede yerleşmişlerdir. M.Ö. 2300 ila M.Ö. 1700 yılları arasında bu toprakların Luvilerin en doğu kollarından biri olduğuna inanılır. Ancak Hititler, bu bölgeye hakim olmuşlardır.

Hitit İmparatorluğu'nun ardından Geç Hitit Dönemi gelmiştir. Bu dönemde, özellikle M.Ö. 1200 civarında Hitit-Mitanni mücadelesi yaşanmıştır. Kummuh olarak bilinen bu bölge, Hitit İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından bağımsız hareket etmeye başlamıştır. Ancak dengeli bir politika izleyerek Asur'un egemenliği altına girmişlerdir.

Asur İmparatorluğu ve Urartu İmparatorluğu döneminde, bölge Asur'un kontrolü altında olmuştur. Urartu Kralı II. Sarduri, Fırat Nehri'ni geçerek Kummuh Kralı Kuştaşpili'ye hakim olmuş, ancak Asur'un güçlenmesiyle bölgeyi yeniden kaybetmiştir.

Bu dönemde Asur Kralı III. Tiglat-Pileser, bölgeye birkaç sefer düzenlemiş ve Asur hakimiyetini tekrar sağlamıştır. Böylece Kummuh, Asur'un egemenliğini kabul etmek zorunda kalmıştır.

Asur'un zayıflamasıyla bölge bağımsızlığını kazanmış veya farklı Anadolu devletlerinin etkisi altına girmiştir. M.Ö. 8. yüzyılın sonları ve 7. yüzyılın başlarında Kimmer saldırıları nedeniyle zayıflayan bölge, tekrar Asur etkisi altına girmiştir. Bu dönemde Kummuh, Asur'dan yardım istemiş ve böylece Asur'un bölgedeki nüfuzu yeniden artmıştır.

Kommagene Krallığı, bu karmaşık tarihi arka planın bir parçası olarak ortaya çıkmış ve bölgenin önemli bir Greko-Pers krallığı haline gelmiştir. Bu krallığın tarihçesi, Batı Asya'nın tarih ve kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturur.

Kommagene Krallığı, tarihi boyunca farklı imparatorlukların egemenliği altında bulunan ve önemli bir kültürel karmaşanın yaşandığı bir bölge olarak öne çıkar. Aşağıda, Kommagene Krallığı'nın tarihini ve bu dönemdeki önemli olayları özetleyen özgün başlık, ara başlık ve içerikleri bulabilirsiniz:

Kommagene Krallığı'nın Tarihi Kommagene Krallığı, Orta Doğu'da bulunan önemli antik bir krallıktır. Tarihi boyunca farklı imparatorluklar tarafından etkilenmiş ve yönetilmiştir. Bu krallığın tarihi, farklı dönemlere ayrılabilir:

Med ve Pers Hakimiyeti Dönemi

  • Ahameniş İmparatorluğu'nun MÖ 539 yılında Babil'i ele geçirmesiyle başladı.
  • Anadolu'nun tamamı, MÖ 330 yılına kadar Büyük İskender'in doğu seferine kadar Pers hakimiyetinde kaldı.
  • Orintid Hanedanlığı, Med ve Ahameniş İmparatorlukları'nın egemenliğine girdi ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde satraplık yönetimini üstlendi.

Erken Helenistik Dönem

  • Helenistik Dönem, MÖ 331 yılında Büyük İskender'in Pers İmparatorluğu'nu fethetmesiyle başladı.
  • İskender, Orintidlerin yönetimini sürdürdü ve bölgeyi Helenleştirme süreci başladı.
  • Seleukos İmparatorluğu döneminde, Kommagene Krallığı'nın bağımsızlık dönemi öne çıktı.

Bağımsızlık Dönemi ve Helenistik Dönem

  • Seleukos İmparatorluğu'nun zayıflamasıyla Kommagene Krallığı ve diğer bağımsız krallıklar ortaya çıktı.
  • Roma İmparatorluğu'nun yükselişi ve bölgeye etkisi arttı.
  • Kommagene Krallığı, Romalılar ve Perslerle diplomatik ilişkiler kurdu.

Roma İmparatorluğu Dönemi

  • Kommagene Krallığı, MS 19 yılında Roma İmparatorluğu'nun egemenliğine girdi.
  • Krallık, MS 72 yılında Roma'ya karşı ayaklandı ve sonunda Roma kontrolü altına alındı.
  • Kommagene Krallığı sona erdi ve bölge Roma eyaleti haline geldi.

Sasani ve Emevi Dönemleri

  • Sasani İmparatorluğu döneminde kısa bir süreliğine yeniden Pers egemenliği altına girdi.
  • Emeviler, bölgeyi MS 670 yılında ele geçirdi ve yerel kültür üzerinde etkisi arttı.
  • Ermeni ve Süryani kültürleri de bölgede etkili oldu.

Ortaçağ Dönemi

  • Bölge, 11. ila 14. yüzyıllar arasında Kilikya Ermeni Devleti'nin etkisi altında kaldı.
  • Ermeni ve Asur (Süryani) kültürleri bu dönemde gelişti.

Kommagene Krallığı'nın tarihi, çeşitli medeniyetlerin etkisi altında şekillendi ve bu nedenle zengin bir kültürel geçmişe sahiptir. Bu krallık, Orta Doğu'nun tarihinde önemli bir rol oynamış ve farklı dönemlerde farklı yönetimler altında varlığını sürdürmüştür.