Pasarofça Antlaşması: Osmanlı İmparatorluğu'nun Toprak Kayıpları ve Savaşın Sonu

Pasarofça Antlaşması, 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı'nı sona erdiren ve önemli toprak değişimlerini içeren bir antlaşmadır.

Bu antlaşma, 21 Temmuz 1718 tarihinde Sırbistan'ın Pasarofça kasabasında Osmanlı Sultanı III. Ahmed (1703-1730) döneminde imzalanmıştır. Pasarofça Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya ve Venedik arasındaki savaşın sonunu işaret eder.

Savaşların Arka Planı: Pasarofça Antlaşması'na yol açan savaşlar arka planında Karlofça Antlaşması'nın ihlali yer alır. Venedik, Karlofça Antlaşması hükümlerini çiğneyerek Karadağ'daki isyanı desteklemiş ve Osmanlı ticaret gemilerine saldırmıştı. Bu nedenle, Osmanlı İmparatorluğu 1715 yılında Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa komutasında Venedik'e savaş ilan etti. Silahdar Damat Ali Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Mora Yarımadası'nı geri alarak zafer kazandı. Ancak Venedik'in müttefiki olan Avusturya, Karlofça Antlaşması gereği Mora Yarımadası'nın Venedik'e geri verilmesini talep etti ve bu nedenle Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaş açıldı.

Savaşın İlerleyişi: Savaşın başlangıcında Osmanlı İmparatorluğu, Macaristan'a girdi ve Petrovaradin Muharebesi'nde Avusturya karşısında mağlup oldu. Bu bozgun, Banat'taki Temeşvar Kalesi'nin düşmesiyle sonuçlandı ve Osmanlı Devleti'nin Macaristan'daki son toprağı kaybedildi. Ardından Belgrad düşman eline geçti. Osmanlı ordusunun çözülmesi ve Belgrad'ın kaybı, İstanbul ve Edirne'de panik yarattı.

Yeni sadrazam Tevkii Nişancı Mehmed Paşa yönetimindeki Osmanlı ordusu, Avusturya cephesinde Bosna ve Vidin bölgelerinde başarılar elde etti. Ancak İbrahim Paşa'nın teşebbüsleri sonucunda Pasarofça Antlaşması için barış önerildi.

Antlaşma Hükümleri: Pasarofça Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya ve Venedik arasında müzakereler sonucunda imzalandı. Antlaşmaya göre:

  • Avusturya'ya Niş, Banat Dağları ve Transilvanya Alpleri verildi.
  • Erdel prensi II. Rákóczi Ferenc ve ailesi, Osmanlı-Avusturya sınırında yaşamak ve emniyetleri sağlanmak koşuluyla Avusturya'ya iade edildi.
  • Venedik, Mora Yarımadası'nı, Korintos çevresini, Egin Körfezindeki adaları, İyonya Adaları'nı, Aya Mavri Adası'nı ve Girit'teki üç iskelesi Osmanlı İmparatorluğu'na vermek zorunda kaldı.
  • İran yoluyla Avrupa'ya gelen tüccarlar, dönüşte Tuna nehri gümrük vergilerinden muaf tutuldu.

Pasarofça Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya'ya toprak verirken, Venedik'ten toprak kazandı. Ancak 1739 yılındaki Nis Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya'dan toprakları geri almıştır. Pasarofça Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun toprak değişimleri ve savaşın sonunu temsil eden önemli bir dönüm noktasıdır.