Türkler, İslam sanatına kümbet mimarisini sokan ilk topluluktur. İslam öncesi dönemde Türklerde bu sanat, "Kurgan" olarak adlandırılan yapılarla gelişmiştir.
Ahlat kümbetleri genellikle iki katlıdır. Alt kat, tonozla örtülü bir mezar odası olarak kullanılmaktadır, üst kat ise dua ve ibadet odası olarak düzenlenmiştir.
Bu kümbetler, silindirik veya çokgen planlı bir gövdeye sahiptir ve konik veya piramidal bir külahla örtülmüştür. Selçuklu, İlhanlı, Karakoyunlu ve Akkoyunlu dönemlerini kapsayan bir zaman dilimini temsil etmektedir.
İlçemizde bulunan türbeler ve kümbetler arasında Erzen Hatun Kümbeti, Keşiş Kümbeti, Hasan Padişah Kümbeti, Emir Bayındır Kümbeti, Hüseyin Timur-Esen Tekin Kümbeti, Buğatay Aka-Şirin Hatun Kümbeti, Şeyh Necmettin Türbesi, Emir Ali Türbesi, Dede Maksut Türbesi, Anonim I ve Anonim II Kümbetleri, Usta Şagirt (Ulu) Kümbeti, Alimoğlu Hurşit Kümbeti, Mirza Bey Kümbeti ve Abdurrahman Gazi Türbesi bulunmaktadır. Bu türbe ve kümbetler, ilçemizin zengin kültürel mirasını temsil etmektedir.
